Ağız ve çene cerrahisi, çeneler ve ağız boşluğunda yer alan yüz kompleksini ve iskeletini etkileyen çeşitli bozuklukların tedavisini yapan birimdir. Baş, boyun, yüz, çeneler ve ağzın sert ve yumuşak dokuları dahil olmak üzere çene ve yüz bölgesindeki hastalık, yaralanma ve kusurlar tedavi alanına girer. 

Ağız ve çene cerrahları gömülü dişler ve implant gerektiren durumlar gibi diş problemlerini, çene ve yüz orantısızlıklarını, yüz travması sonrası gelişen durumları ve eklem bozuklukları gibi rahatsızlıkları tedavi etme konusunda uzmanlaşmışlardır. 

Ağız ve Çene Cerrahisine Hangi Koşullarda İhtiyaç Duyulur?

Ağız ve çene cerrahları bebeklerden yaşlılara kadar her yaşta hastanın tedavisiyle ilgilenirler. Yeni doğan bebeklerde yarık dudak-yarık damak gibi kafatası ve yüz deformiteleri, genç yetişkinlerde çoğunlukla bir yaralanma ve kaza sonrasında, yaşlılarda ise genellikle ağız kanseri ve yüz ve kafadaki cilt tümörleri; ağız ve çene cerrahisine ihtiyaç duyulan koşullar arasında sayılabilir. Bunların dışında ağız ve çene cerrahisi uzmanlarının tedavi ettiği durumlar şu şekilde sıralanabilir:

Gömülü Yirmilik Dişler

Üçüncü azı dişleri veya köpek dişleri olarak da adlandırılan gömülü dişler, genellikle ağrıya ve çevresindeki diş eti dokusunun enfeksiyon kapmasına neden olur. Erken müdahale edilirse gömülü dişlerin çekilmesi genellikle basit bir prosedürdür. Tedavisi geciktirildiğinde veya tedavi edilmediğinde komşu dişlerde çürüme oluşabilir. Ayrıca sorunun ciddiyetine bağlı olarak komşu dişlerin çekilmesini gerektiren müdahalelere gerek duyulabilir. 

Çene Bozukluklarının Düzeltilmesi

Çene ve yüz iskeletinin aşırı veya yetersiz büyümesi ve orantısızlıkları gibi durumlar düzeltilebilir. Çene ve diş uyumsuzluğu nedeniyle çiğneme ve konuşma güçlüğü yaşayanlar ağız ve çene cerrahisine başvurabilir. 

Tedavi için genellikle yüz gelişiminin tamamlanması beklenir.  Bu gelişim evresi gençlik yıllarından erken yetişkinlik yılları arasını kapsayabilir. Prosedür genel anestezi altında ve ağızdan yapılır. Nadiren de olsa yüzde kesi yapılmasına gerek duyulabilir. Cerrahi sonrası genellikle diş telleri kullanmak gerekir.

Çene Eklemi Bozuklukları

Çene eklemi yapısı itibariyle bir disk ve özel bir kıkırdak ile kaplıdır. Sinir lifleri çok hassastır ve baş ile boyundaki diğer liflerle etkileşim halindedir. Bu nedenle hem çene eklemi hem de boş boyun kaslarında bozukluklar bir arada kendini gösterebilir. 

Çene eklemi bozuklukları için çene ekleminin hangi bölümünün etkilediğine bağlı olarak tedavi planlanır. Basit tedavi ile düzelmeyen çene eklemi disk problemleri için ameliyat önerilebilir. 

Çene eklemi sorunlarına çeneye darbe almak veya yanlış çene hareketi neden olabilir. Hastanın diş gıcırdatma veya tırnak çiğneme gibi alışkanlıkların olması iyileşme sürecini uzatabilir. 

Çene ekleminde problem olduğuna dair belirtiler arasında çenenin açılıp kapanması sırasında çene ekleminde kitlenme en belirgin olanıdır. Ayrıca özellikle şakaklarda, göz altı ve alt çene yakınlarında baş ağrısı, boyun veya kulak ağrıları da görülebilir. 

Yüz Yaralanmaları

Alın, göz çukuru, burun ve çenelerin yumuşak ve sert dokusuna alınan hasarlar yüz yaralanmalarına sebebiyet verir. Genellikle spor yaralanmaları, düşmeler veya motorlu araç kazaları nedeniyle yüz yaralanmalarına rastlanır. 

Yüz yaralanmalarında tedavi ayakta olabileceği gibi cerrahi uygulamalara kadar gidebilir. Yüz kemiğinde kırıklar meydana geldiğinde çiğneme yetersizliğine ve estetik görünümünde deformiteye neden olabilir. 

Yüz yaralanmaları söz konusu olduğunda ağız ve çene yaralanmasının neden olduğu hasara göre cerrahi uygulamalar değişkenlik gösterecektir. Amaç hastayı mümkün olan en kısa sürede yaralanma öncesi durumuna en yakın hale getirmektir. 

Diş ve Kemik Kaybı

Eksik dişlerin yerine konulması için implant uygulaması yapılır. Diş kaybının çok çeşitli nedenleri olabilir ve hem görünümü hem de dişlerin işlevini etkileyebilir. İmplantlar üst veya alt çenelere yerleştirilen vidalardır. Tek tek veya birden fazla diş için takılabilirler.

Çeneye yerleştirildikten sonra implantlar yaklaşık olarak 2-6 ay içerisinde kemiğe kaynaşırlar. Bazı durumlarda implant yerleştirmeden önce kemik grefitine ihtiyaç duyulabilir. Böyle bir durumda diş hekiminiz prosedürün planlama aşamasını yaparak sizinle paylaşacaktır.

Uyku Apnesi

Uyku apnesi yaygın belirtileri arasında horlama veya gürültülü nefes alma, aralıklı uyanma neticesinde yetersiz uyku, gündüz yorgunluğu ve konsantrasyon eksikliği gibi durumlar sayılabilir. Yetişkinler kilo alabilir. Uyku apnesi tedavisi için KBB uzmanı ile birlikte çalışmak gerekebilir. 

Ağız ve çene cerrahı, çeneyi ilerletme ameliyatı yapabilir. Çene ileri doğru hareket ettirilir ve böylece arka burun ile dil kökü bölgesinde hava yolu açılmış olur. Yalnızca alt veya üst çene hareket ettirilebildiği gibi her iki çene için de işlem yapılabilir. 

Ağız ve Çene Cerrahisi Patoloji Uygulamaları

Yüz, boyun ve çenede kist oluşumu genellikle diş hekimleri tarafından rutin muayene sırasında röntgen ile teşhis edilebilir. Çenelerdeki kist ve tümörler dişleri oluşturan yapılardan kaynaklanabilir. 

Büyümesini rutin röntgenlerde görüntülemek zor olabilir. Çünkü genellikle şişme veya enfeksiyon ile kendini gösterene kadar büyümüş olurlar. Kesin teşhis biyopsi ve CT veya MRI taramaları ile konulur. Tedavi lezyonun cerrahi olarak çıkarılmasıyla yapılır. Sonuç genellikle olumludur ancak tekrarlama eğilimine karşın düzenli takip gerektirir.