Diş hastalıklarının teşhisi ve tedavisine yönelik ağzın içerisindeki çeşitli dokular X-ışınları veya benzer yüksek enerjili radyasyon teknikleri ile incelenir. Dişin yüzeyinden ziyade diş etleri gibi derinlerde neler olduğunu görmek için kullanılır. X-ışınları kullanarak henüz çıkmamış dişler, çürük oluşumu ve ağızdaki yapıların zayıflaması gibi durumlar görüntülenebilir.
Panoramik röntgenler, ağzın panoramik bir görüntüsünü almaya yardımcı olur. Ağızdaki tüm dişleri ve yapıları birlikte gösterir. Doğru teşhiste bulunmak ve en iyi hizmeti sunmak için diş hekimliğinde gelişmiş görüntüleme teknolojilerinin kullanımı önemlidir. Bu anlamda dijital panoramik röntgen hızlı sonuç verir ve ayrıntılı görüntü sağlar. Ayrıca amaç yalnızca ayrıntılı bir görünüm almak değil ağzın tüm dokularını kontrol etmektir.
Dijital panoramik röntgen 2 boyutlu bir taramadır. Tüm ağzın bilgisayar tarafından oluşturulmuş görüntüsünü aynı ayda görmeyi sağlar. Ağzın içine sensör yerleştirilmesine gerek yoktur. Panoramik görüntü için hastanın başının etrafında dönen bir makine kullanılır.
Ağzın tam görüntüsünü oluşturmak için küçük doz iyonlaştırıcı radyasyondan yararlanılır. Dijital radyografik kamera, tüm çenenin etrafında dönecek şekilde tasarlanmıştır. Hem üst hem de alt çenenin kulaktan kulağa iki boyutlu düz bir görüntüsünü oluşturur.
Görüntüyü yakalamak sadece 10-20 saniye sürer. Hemen görüntülenebilir ve değerlendirme yapılabilir.
Dijital panoramik röntgen her diş hekimi kontrollerinde kullanılan standart bir uygulama değildir. Bunun aksine sorunun fark edilemediği durumlarda hekimin gerek duyması halinde başvurulur. 20’lik dişlerde olduğu gibi gömülü dişler, çene kemiği kırıkları, çene bozuklukları, diş eti hastalıkları, kistler ve diğer anormalliklerin teşhisi ile diş telleri, implant veya protez tedavilerinde dijital panoramik röntgene gerek duyulabilir. Aşırı öğürme refleksi olan hastalar içinse alternatif bir yöntemdir.
Panoramik röntgen önemli bir teşhis aracıdır. Diş tedavisinin planlanmasına yön verir. Yüksek kaliteli görüntüler sunar. Özellikle diş dolgusu altında veya iki diş arasındaki diş çürüğünü, diş kökünde veya diş eti çizgisinin altındaki diş enfeksiyonları ve çenede kemik kaybı gibi durumlardan şüphelenildiğinde sıklıkla yararlanılır.
Dijital panoramik röntgenler, standart röntgenlerden daha az radyasyon dalgası kullanarak daha net ve doğru bilgi sunmaktadır. Doğru uygulanması halinde hem hasta hem de diş hekimi için son derece güvenli olduğu kabul edilir. Çocukların dişlerinin ve çenelerinin gelişimini izlemek için de dijital panoramik röntgen önemli bir araçtır.
Röntgen muayenesinden sonra vücutta radyasyon kalmaz. X-ışınlarının hiçbir yan etkisi bulunmaz. Kadınlar hamile olduklarını düşünüyorlarsa panoramik röntgen çekilmeden önce diş hekimini bilgilendirmelidirler.
Sefalometrik röntgen dişlerin çenelerle, yüz iskeletiyle ve kafa tabanı ile ilişkisini gözlemlemek için ortodonti uygulamalarında sıklıkla kullanılan bir radyoloji tekniğidir. Diş hekimlerinin başın anatomisi hakkında genel bilgi edinmesini, dişlerin konumunun doğru olup olmadığını ve dişlerin kemiğe göre doğru konumunu belirlemeye yardımcı olur.
Sefalometrik röntgen hastanın yüz profilini normal değerlerle karşılaştırarak sorunları kapsamlı bir şekilde analiz etmeyi sağlar. Bazı röntgenler yalnızca belirli bir sorunu veya yeri tanımlayabilirken, sefalometrik ölçümler iskelet uyumsuzluğu gibi oluşumların kaynağını belirlemede etkilidir. Yüz kemiği ve yumuşak dokuları incelemek için kullanılır.
Ortodontik tedavilerde sefalometrik röntgen ile çenenin ve çevresindeki kemiğin nasıl etkileneceği hesaplanabilir. Çene ve dişlerdeki gelişim izlenebilir. Çene kemiği ve dişlerde kırık veya yaralanmaların yerini tespit etmede faydalıdır.
Ortodontik tedavi için teşhiste bulunmayı ve sorunun sürecini değerlendirmede etkilidir. Böylece daha etkili ve kapsamlı tedavi planlaması yapılabilir. Dişler ve çene kemiği sağlığı ve çene eklemi sorunları hakkında panoramik röntgene ihtiyaç duyulur. Ancak kapsamlı bir analiz için kafatası ve yüz profiline ihtiyaç duyulduğunda sefalometrik röntgene başvurmak gerekebilir.
Sefalometrik röntgen çekimi için herhangi bir hazırlık gerekmez. Uygulanışı panoramik röntgene çok benzer. Tamamen ağrısızdır. 10-15 saniye gibi kısa sürede tamamlanır. Ağzın dış kısımdan yani yüzün yan profilden görüntüsü alınır. Dişler, üst çene, alt çene, burun, sinüs ve yüzdeki kemik yapısı görüntülenebilir. Böylece çene, ağız ve başın kapsamlı bir şekilde incelenmesi mümkün olur.
Panoramik röntgen hastayı normalden daha düşük radyasyona maruz bırakır. İşlem için süreç geleneksel röntgen uygulamalarına göre daha kısadır. Hastanın ağzına yerleştirilen diğer röntgen prosedürlerinden farklı olarak hastanın kafasının etrafında hareket eden bir makine kullanılır. Ağzını açamayan, şiddetli ağrı yaşayan veya travma geçirmiş hastalara fayda sağlar.
Diş eti hastalıklarının yanı sıra dişlerde oluşan boşlukları ve çatlakları ortaya çıkarabilir. Özellikle çene eklemi problemlerini tespit etmede diğer yöntemlere göre daha etkilidir. Tüm süreç hızlı, kolay ve ağrısızdır.
Sinüs boşlukları, çene kemiği ve boğaz dahil olmak üzere genel yüz yapısının dişleri nasıl etkilediğini daha iyi görmeyi sağlar. Dişlerde hizalama sorunları, uyku apnesi ve ısırma sorunlarının tanısını koymak için kullanılır.