Daimi dişler, tam anlamıyla çene yapısına yerleşerek gelişimlerini tamamladıktan sonra 20 yaş dişlerinin çıkması için oldukça dar bir alan kalmaktadır. Bu sebepten dolayı 20 yaş dişi yeterli bir alan bulamamasına bağlı olarak diş etlerinden çıkamayabilir. Bu neden dolayısıyla 20 yaş dişi çıkamamakta ve gömülü olarak kalmaktadır.
Fakat sadece 20 yaş dişi gömülü olarak kalmaz,kişiden kişiye değişecek şekilde diğer dişlerde gömülü olarak kalabilmektedir. Hangi dişlerin gömülü olacağı farklılık göstermekle beraber, genel olarak 20 yaş dişlerinde görülmektedir.
Herhangi bir dişin diş etinden çıkamaması durumunda bu dişler gömülü dişler olarak adlandırılırlar. Bu durum farklı nedenlere bağlı olarak gerçekleşebilmektedir. Dişin tamamı gömülü olabileceği gibi yarı gömülü dişlerin gözükmesi de oldukça mümkündür.
Yirmi yaş dişleri belli bir yaştan sonra çıkmaya başlayan azı dişlerinin arkasında yer alan dişler dir. Yirmilik dişler, diş etinden çıkarak diğer dişlerle aynı hizaya sorunsuz bir şekilde gelebilirken bazen ise tamamı yada yarısı gömülü kalabilir. Bu dişler ağız sağlığını bozmakla beraber, komşu dişlerin çürümesine de yol açabilir.
Gömülü dişler çocuklarda süt dişlerindeki dökülmelerden sonra ortaya çıkarken, yetişkin bireyler de ise yirmilik dişle birlikte, şiddetli bir ağrı ve diş etinden çıkamayan dişler olarak ortaya çıkmaktadır.Tamamen gömülü olan dişler, bazı zaman hiç bir ağrıya sebep olmazken zaman geçtikçe şiddetli ve aylar süren ağrılara neden olabilmektedir.
Bu dişler hastanın yaşam kalitesini oldukça etkilemektedir. Öyle ki bazı zamanlar yenilen gıdaların çiğnenmesi bile oldukça zor bir hâl alabilmektedir. Gömülü diş rahatsızlığı çeken kişilerin bu rahatsızlığı çekmesindeki en büyük neden ise yeni çıkacak olan dişin, kendine çıkacak yer bulamamasıdır. Bu sebepten dolayı hastalar oldukça ağrılı ve rahatsız edici boyutta sızılı bir süreç geçirmektedir.
Gömülü diş hastası olan kişilerde, genel olarak diş etlerinde kızarıklık ağrı ve şişlik sıklıkla görülen semptomlar arasındadır. Yeni çıkacak olan diş, diş etinden çıkmaya çalışırken şiddetli bir ağrı ve sızı oluşturabilir. Bazı zamanlar ise kanamalar görülebilir. Tüm bunların yanında gömülü dişlerin en belirgin belirtilerinden biri ise ciddi ağız kokularıdır. Gömülü dişlerin eğik duruşu ve yanlış açısı nedeni ile ağızda bakteriler çoğalmaktadır. Bu da ciddi ağız kokularına yol açmaktadır. Yarı gömülü olan dişlerde görülebilecek olan semptomlar ise;
Gömülü dişlerin nedenini belirlemek ne kadar zor olsada, sıklıkla görülen nedenlerin başında yirmilik dişler,süt dişlerinin dökülmemesi,normal diş sayısından daha fazla bir diş sayısına sahip olmak gelmektedir. Bununla birlikte gömülü dişlerin neden olduğu bilinmemektedir.Bu durum köpek dişlerinde de sıklıkla görülebilmektedir.
Hastanın çenesinde yeni diş çıkması için yeterli bir alan olmadığında da bu durum yaşanabilmektedir. Son olarak gömülü dişler genetik miras olarak da görülebilmekte ve tedavi edilmektedir.
Gömülü dişlerin türleri dişin pozisyonuna bağlı bir durumdur. Aynı zaman gömülü dişin türünün belirlenmesi oldukça önemlidir. Çünkü hastaya uygulanacak olan tedavi, dişin türüne göre belirlenmektedir. Gömülü dişlerde belirlenen en yaygın 4 gömülü diş türü bulunmaktadır. Bu dişler ise şunlardır;
Diş etinden çıkamayan, bununla beraber yatay olarak bulunan gömülü dişler çevresinde bulunan komşu dişlere çarparak sıkışmalarına ve çarpık bir görüntü oluşmasına sebep olmaktadır. Böyle bir durumla karşılaşan hastalar,son derece şiddetli ve dayanılmaz ağrılar çekebilmektedir.
Mesial gömülü dişler,yirmilik dişlerin ağzın ön tarafına acılı olacak şekilde şekilde dışa doğru basmasıyla oluşmaktadır. Mesial gömülü dişler,oldukça yaygın görülen bir gömülü diş türüdür.
Dikey gömülü diş türünde, dişler diş etinden çıkabilmek için oldukça doğru bir şekilde konumlanmıştır. Bu şekilde diğer dişlerin sıkışmasına ve çapraz bir şekilde şekillenmesine,neden olmamaktadır. Fakat komşu dişe yakın olmasından kaynaklı olarak, bazı zamanlar şikayetlere sebep olabilmektedir. Bu dişlerin herhangi bir şikayete sebep olmaması durumunda,çekilmesine gerek yoktur.
Mesial gömülü dişin tam zıttı olarak bilinen distal gömülü dişin, çıkış açısı boğaza doğru olmaktadır.
Gömülü dişler, hastanın beslenmelerini etkileyecek bölgede yada dış veya yüz estetiğini etkileyecek durumda ise muhakkak ortodontik tedavi yöntemi uygulanmaktadır. Böylelikle gömülü diş sebebiyle ortaya çıkan sorunları ortadan kaldırmaktadır.
Gömülü dişlerin tedavisinde, dişin yer aldığı bölgeye lokal anestezi uygulanmalıdır. Uyuşma gerçekleştikten sonra diş etrafındaki kemikler kaldırılarak, diş çekilmeli ve dikiş atılmalıdır. Diş çekimi yapıldıktan sonra dikiş atılarak tedavi süreci sonlanmaktadır. Yaklaşık bir hafta sonra dikişler alınmakta ve iyileşme süreci sonlanmaktadır. Gömülü diş tedavisi,zorlu bir işlem değildir. Aynı zaman da tedavi sırasında herhangi bir ağrı hissedilmektedir. Tedavi gerçekleştiren diş hekiminin gerek gördüğü durumlarda antibiyotik ve ağrı kesici tedavisi önerilmektedir.
Gömülü dişlerde hangi dişlerin daha çok gömülü kaldığı, oldukça merak edilmektedir. Hangi dişlerin gömülü kaldığı, kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Fakat alt yirmi yaş dişi ile üçüncü kesici dişler, sıklıkla gömülü kalan dişlerin başında gelmektedir.
Gömülü dişlerin çekimi,dişin konumuna göre değişmektedir. Ön dişlerin gömülü olduğu durumlar da her zaman çekim gerekmemektedir. Fakat gömülü olan ve ağrıya sebep olan yirmi yaş dişleri belli başlı sorunlara yol açıyorsa,çekilmesinde büyük fayda vardır. Gömülü olan yirmilik dişin çekilip çekilmeyeceği oluşturduğu semptomlar ve diş hekimlerinin gerek gördüğü durumlarda gerçekleşmektedir. Yirmilik dişin genel olarak çekilmesine karar verildiği belirtilerden bazıları şunlardır ;
Diş hekiminin hastanın gömülü dişinin çekimine karar verdiği durumlarda, herhangi bir enfeksiyon oluşması durumunda, tedavi öncesi antibiyotik başlaması gerekmektedir. Antibiyotik kullanımından sonra çekim gerçekleşmelidir. Gömülü dişlerin çekiminde ilk olarak ağız bölgesi lokal anestezi uygulanmalıdır. Uyuşma gerçekleştikten sonra gömülü dişin olduğu bölgede işleme başlamaktadır.
Gömülü diş çekimi sonrasında işlem yapılan alanda şişlik yada kanama sıklıkla görülebilmektedir. Bu durum iyileşme sürecine dahildir.Böyle bir durumla karşılaşan hastalar, genel olarak ağzını açmakta oldukça zorlanmaktadır. Gömülü diş çekimlerinde oluşabilecek herhangi bir komplikasyon için ağrı kesici ve soğuk buz uygulaması yapılmaktadır.